STAN

STAN

Toneelspelersgezelschap STAN, acroniem voor Stop Thinking About Names, is het theatercollectief rond Jolente De Keersmaeker, Damiaan De Schrijver en Frank Vercruyssen die elkaar eind jaren tachtig ontmoeten aan het Conservatorium van Antwerpen. Daar werken ze samen met onder andere Matthias de Koning van Maatschappij Discordia die hen laat kennis maken met een andere, minder dogmatische visie op het theater. Het gezelschap opereert vanuit het democratische beginsel dat iedereen over alles meebeslist, van tekstkeuze, decor en belichting tot kostuums en affiches. STAN stelt de toneelspeler centraal en gelooft sterk in het principe van de soevereine acteur: hij is zowel speler als maker. Er wordt niet gerepeteerd in de conventionele betekenis van het woord; het grootste deel van het repetitieproces vindt plaats rond de tafel. Zodra de keuze voor een stuk is gemaakt wordt de tekst bewerkt en hertaald om zo tot een eigen nieuwe speeltekst te komen. Pas de laatste dagen voor de première gaan de spelers de vloer op, maar de voorstelling komt pas echt tot stand als de toeschouwers in de zaal zitten. STAN koestert een rotsvast geloof in de 'levende' kracht van theater: de voorstelling is geen reproductie van een aangeleerd iets, maar wordt elke avond opnieuw gecreëerd, samen met het publiek. Een STAN-voorstelling is daarom geen voltooid product, maar eerder een uitnodiging tot dialoog. 

STAN staat voor teksttheater en kan zich beroepen op een uitgebreid en verscheiden repertoire. Hoog op de repertoirelijst staat het oeuvre van de klassieke toneelauteurs zoals Tsjechov, Gorki, Schnitzler, Ibsen, Bernhard of Pinter. Teksten uit de toneelgeschiedenis naar het hier en nu trekken door een herlezing, door ze in een hedendaagse context te plaatsen. Naast de grote klassiekers kiest STAN ook vaak voor het werk van hedendaagse auteurs zoals recent nog Yasmina Reza, Jon Fosse en Marius von Mayenburg en worden er schrijfopdrachten gegeven aan auteurs zoals o.a. Willem de Wolf, Tiago Rodrigues en Annelies Verbeke. Maar de keuze kan ook vallen op collages van teksten, waarbij er vertrokken wordt van zowel toneelteksten als kortverhalen, sketches, filmscripts, filosofische traktaten en romans. STAN wil vertrekken van de overtuiging dat toneel geen elitaire kunst is, maar eerder een kritische reflectie over hoe ieder van ons in het leven staat, over onze overtuigingen, onze bekommernissen, onze verontwaardiging. Wereldrepertoire biedt als geen ander inzicht in de condition humaine en reikt sleutels aan om de complexiteit van deze wereld te vatten. STAN zoekt daarbij vaak de paradox van de komedie op: door humor en lichtheid wordt de tragedie vaak tastbaarder en intenser. 

Elke speler van STAN maakt deel uit van het collectief, maar tekent ook zijn eigen parcours. Naast het zoeken naar een gezamenlijke affiniteit is ook de ruimte en noodzaak voor ontmoeting en wisselwerking met gastspelers en andere gezelschappen van essentieel belang. STAN werkte al vaak samen met Maatschappij Discordia (NL), Dood Paard (NL), Compagnie De KOE, Olympique Dramatique en Rosas. 

STAN neemt niet alleen een heel specifieke plaats in het Nederlandstalige theaterlandschap in, maar is ook in het buitenland een veelgevraagde gast: het gezelschap heeft de afgelopen twintig jaar een sterk repertoire opgebouwd van anderstalige voorstellingen en toert uitgebreid binnen Europa (Frankrijk, Spanje, Portugal, Noorwegen), maar ook intercontinentaal (Tokyo, Rio de Janeiro, New York, Québec), zowel met de anderstalige versies van hun Nederlandse creaties als met de Frans- of Engelstalige stukken die ze in het buitenland creëerden. Frankrijk is een tweede thuisbasis voor het gezelschap, dankzij nauwe banden met Théâtre Garonne in Toulouse, het Festival d'Automne à Paris en Théâtre de la Bastille.

In het seizoen 2022-2023 maakt tg STAN met Toneelhuis, de Roovers en Theater Antigone de voorstelling About Elly, een voorstelling over twijfel, vriendschap, eer en verraad, naar de gelijknamige film van de Iraanse cineast Asghar Farhadi (A Separation). 

Producties van/met ‘STAN’