De stad is de exponent bij uitstek van onze wereld in verandering

De stad is de exponent bij uitstek van onze wereld in verandering

Interview met Bart Van Nuffelen over 'Hoge Weg'.

De stad en zijn ingrijpende transformaties is sinds een tiental jaar de belangrijkste bron van inspiratie voor het theater van Bart Van Nuffelen. Met voorstellingen als De Vernissage, Polen op zondag, 13 ½, Dinska Bronska, 176 en De fietsendief ging hij op zoek naar verhalen uit die veranderende stad. Hoge Weg is een volgende stap in die zoektocht.

De stad is voor mij de exponent bij uitstek van onze wereld in verandering. Die stad zit vol met verhalen die nog niet verteld zijn. Waar zitten die verhalen? Ik zoek bij voorkeur naar contactzones. De Vernissage maakte ik met een wisselende groep verslaafden van het Koningsplein, 13 ½ speelde in Centraal Station, 176 bracht bijna honderdvijftig nationaliteiten samen op de Bourlascène. Openbare plekken zoals een plein of een station zijn bij uitstek plaatsen waar je de veranderende demografie ziet. Het zijn plekken waar mensen met elkaar in contact komen, vluchtig en oppervlakkig, maar toch. Daar ontstaan vaak de eerste gesprekken. Voor Hoge Weg heb ik gekozen voor de hal van een appartementsgebouw. De huisbellen met namen uit de hele wereld is een mooi symbool voor de complexiteit van onze steden. Een appartementsgebouw is een microkosmos. Het hoofdpersonage is een jonge witte vrouw die handtekeningen verzamelt voor de aanleg van een park in de buurt. Zij belt overal aan en komt zo in contact met alle inwoners van het gebouw, soms aangenaam, soms onaangenaam.  

Aan het schrijven van zijn teksten laat Bart Van Nuffelen een lange periode van onderzoek en gesprekken voorafgaan.

Ik wil zoveel mogelijk samenwerken met de mensen uit de stad. Zij zijn immers de ervaringsdeskundigen, de specialisten van hun eigen leven. Hoge Weg is het verhaal van een jonge witte vrouw die milliteert voor een park. De tekst is geschreven door een witte man. Dat is dus een zeer specifiek perspectief. Een perspectief dat inmiddels onder vuur ligt. Ik heb de tekst op verschillende momenten in zijn ontstaansgeschiedenissen aan verschillende andere blikken voorgelegd - sociologen, activisten, mensen van kleur,... - om onbewuste stereotypen en clichés op het spoor te komen. Niettemin blijft het natuurlijk het verhaal van een jonge witte vrouw die zich begint te realiseren dat de wereld een stuk complexer in elkaar zit dan ze dacht. Haar blik op de wereld en hopelijk ook die van de toeschouwers wordt langzaam breder.

We worden op dit ogenblik met veel sombere berichten overspoeld. De multiculturele samenleving zou failliet zijn, de vluchtelingen zorgen alleen maar voor crisissen,... In zijn teksten en voorstellingen geeft Bart Van Nuffelen uitdrukking aan momenten van hoop.

Hoge Weg is een komedie. Een komisch karakter is voor mij een personage dat een blinde obsessie heeft waar hij of zij zich niet van bewust is. De jonge vrouw is een schijnbaar kwetsbare activiste die echter van geen ophouden weet. Ze wil ook alles obsessioneel uitleggen aan het publiek. Ze heeft na een pijnlijke relatiebreuk lang thuis gezeten en zich heel eenzaam gevoeld. Haar verlangen naar een park is ongetwijfeld ook een verlangen naar verbondenheid. Op het einde van de voorstelling heeft ze op vierenzestig belletjes geduwd en tientallen malen proberen uit te leggen wat ze wil, maar ze heeft geen enkele handtekening. Ze wordt iedere keer opnieuw bevraagd op haar missie en toch geeft ze niet op. Ze omarmt de chaos die ze ontmoet en de misverstanden die ze mee creëert. Ik heb een ode willen schrijven aan gewone mensen in vaak problematische situaties.

Bart Van Nuffelen deed uitgebreide audities. Een ideale manier om met heel verschillende mensen in contact te komen en direct van hen te leren.

Het hoofdpersonage wordt gespeeld door Evelien Bosmans. Al de andere personages worden gespeeld door Antwerpenaars van allerlei slag en kleur. We hebben open castings georganiseerd waar heel veel reactie op gekomen is. Voor sommige rollen boden zich maar liefst vijftig personen aan! Het was een mix van mensen: er waren er die altijd al eens theater wilden spelen, andere stonden reeds in het amateurtheater,... Sommigen volgen MartHa!tentatief al heel lang. Voor de invulling van bepaalde personages - zoals een Afghaanse vader en zijn zoontje of een Mongools vrouwtje - zijn we zeer gericht op zoek moeten gaan. Maar ik merk dat we doorheen de jaren een zeer dicht en uitgebreid netwerk van contacten in de stad hebben opgebouwd. Ik heb veel geleerd uit improvisaties en veel van de suggesties en opmerkingen van de acteurs hebben mijn visie op de personages veranderd. Zij hadden een grote impact op het karakter van de personages die ze spelen. Een aantal van de personages verschijnt live op het toneel. Van anderen horen we alleen de stem via de parlofoon. We hebben zeventig stemopnames gemaakt waarvan er achtentwintig gebruikt worden. Op het einde van de voorstelling staan vierentwintig personages op het toneel. Gespeeld door mensen uit Afghanistan, Irak, Marokko, België, Korea, Guinee, Nigeria,... Ook op het toneel staat een microkosmos.

opgetekend door Erwin Jans

Ook interessante producties: