Radio Toneelhuis: muzikaliteit in het werk van tibaldus

Radio Toneelhuis: muzikaliteit in het werk van tibaldus

Een muzikale trip doorheen een verrassend oeuvre

P.U.LS.maker Timeau De Keyser licht toe hoe muziek ontstond en gebruikt werd in het werk van tibaldus, over de voorstellingen heen. 

 

Toen de makers van tibaldus aan het KASK studeerden, was een paard keer op keer de antagonist in hun voorstellingen. Het paard-personage was het vreemde, het andere, dat zich opdrong aan de personages en de bestaande orde verstoorde. In Paard: een musical viel er een paard uit de lucht - het intreden van de dood. In Paard: een opera was het paard een kartonnen standbeeld dat op een dag verschijnt aan een gemeenschap. In Wanneer de paarden sterven stond een stervend paard symbool voor een naderende apocalyps. In Omtrent Othello werd de liefde van de personages niet uitgedaagd door Jago, maar door een pianospelende paard.
Pianist en componist Seppe Gebruers baseerde de muziek op de gesproken taal van de acteurs tijdens het spelen van hun scènes. Hij transcribeerde de melodie die ontstond uit hun spel. 

Dat ontstaan van muziek en tekst uit het werkproces zelf werd een constante in het tibaldusoeuvre.

Van in het begin werden teksten voorgelezen en gezongen, om zo een persoonlijke verhouding aan te gaan met de verbeelde wereld zonder ze zich toe te eigenen. Er werd gezocht naar een grote mate van abstractie om de formalistische aspecten van toneel te benadrukken.

In Yvonne, prinses van Bourgondië werden taalthema’s gekoppeld aan bewegingen van de personages om zo de muzikaliteit van de tekst te visualiseren. 

Dat werken met motieven kwam terug Het Huwelijk: daar werden melodieën of intervallen gekoppeld aan taalthema’s die Gombrowicz ritmisch laat terugkomen: namen van personages of bepaalde woorden. De melodieën werden ontleend aan muziekstukken uit de Vlaamse Polyfonie, vocale muziek uit de 15de en 16de eeuw.      

In 4:3, een voorstelling bij Theater Stap, met acteurs met een mentale beperking, waren volledige delen uit de voorstelling geïmproviseerd. Zo kreeg een van de acteurs telkens net voor elke voorstelling een nieuwe mythe aangereikt, die dan door de spelers voor het eerst geënsceneerd werd, ‘live’ voor het publiek. 

In Gekken & Specialisten dook dan weer een zingende verteller op. De stugge, informatiedichte theatertekst leende zich niet tot de gebruikelijke sobere wijze van ensceneren, omdat het publiek zo te veel informatie miste. De oplossing lag in een verteller die de regieaanwijzingen zingend vertolkte. De melodieën werden dit keer ontleend aan een middeleeuwse verteller, een minnezanger, de 13de eeuwse Neidhart von Reuental. 

Beluister hier de twaalfde aflevering van Radio Toneelhuis: Muzikaliteit in het werk van tibaldus

Ook interessante producties: