Collectieve projecten in Toneelhuis: een pad door verse sneeuw…

Met het aantreden van Guy Cassiers als artistiek leider van Toneelhuis in 2006 werd de koers van het Antwerpse stadstheater ingrijpend gewijzigd: Toneelhuis zou vanaf dan een huis van makers worden. Naast Guy Cassiers traden aan: Benjamin Verdonck, Sidi Larbi Cherkaoui, Lotte van den Berg, Olympique Dramatique, Wayn Traub en De Filmfabriek. Het beeld dat we vaker gebruikten voor deze groep van makers was dat van het pad in de verse sneeuw. Dat vormde zich doordat elke maker zijn eigen stappen in de sneeuw zette, naast de ander en toch samen, zodat uiteindelijk een echt pad zichtbaar werd. Verscheidene figuren, autonoom, naast elkaar en toch verbonden.

Met een eerste collectief project in 2007 zette Toneelhuis die verbondenheid in de verf: Een geschiedenis van de wereld in 10 1/2 hoofdstuk, naar de roman in evenveel hoofdstukken van Julian Barnes. Lichtvoetig en amusant riep de voorstelling boeiende vragen op: hoe in evenwicht te blijven in een instabiele wereld? Hoe het vlot drijvende te houden in deze woelige tijden? Is kunst een reddingsboei in ons tijdperk van catastrofes? Of zijn we allemaal drenkelingen die aanspoelen op de kusten van een nog onbekende toekomst? De Bourla werd van nok tot kelder bespeeld, het publiek verhuisde voor elk hoofdstukje naar een andere plek. Een collectieve tocht en een ware belevenis.

In 2010 wijzigde niet de formule van Toneelhuis maar wel de invulling: Sidi Larbi Cherkaoui, Lotte van den Berg en De Filmfabriek zochten andere oorden op. Bart Meuleman en Abke Haring kwamen Toneelhuis vervoegen. Ze zouden kort daarna versterking krijgen van FC Bergman en Mokhallad Rasem als makers, en – niet onbelangrijk – van een klein maar hecht acteursensemble. Opnieuw dreef de zin in een collectief project boven: dat werd de voorstelling Middenin de nacht, naar de gelijknamige roman van Toon Tellegen, in januari 2012. Alle acteurs en makers zorgden samen voor een feestelijke, grappige en bij momenten vertederende voorstelling over allerhande diertjes met verdacht veel menselijke gevoelens en verlangens.

In september 2014 is het weer zover: Katelijne Damen, Tom Dewispelaere, Kevin Janssens, Johan Van Assche, Marc Van Eeghem, Abke Haring, Benjamin Verdonck, Olympique Dramatique, Guy Cassiers, Bart Meuleman, Mokhallad Rasem en FC Bergman kruipen met z’n allen in de huid van De blinden. De tekst is van Maurice Maeterlinck. Erwin Mortier tekent voor een mooie vertaling. We zien een groep blinden die in een bos wachten op de terugkomst van hun gids. Waar is de gids? Wie is de gids? Is hij nog in leven? Of wachten zij met z’n allen op Godot? In een voorstelling die het midden houdt tussen theater en installatie kan u het voltallige ensemble van makers en spelers samen aan het werk zien.

De thematiek van De blinden vindt even verderop in het seizoen een echo in Het vertrek van de mier. In deze voorstelling op tekst van Toon Tellegen en in regie van Guy Cassiers doemt het grote dierenbos op. Daarin ontwaren we zeer diverse individuen die elk op zoek gaan naar iets wat ze missen. De productie Passions humaines tenslotte stelt het beeldhouwwerk De menselijke driften van beeldhouwer Jef Lambeaux centraal. Door censuur allerhande heeft dit krachtige bas-reliëf nooit zijn publiek gevonden. In het meerstemmige tweede deel van deze voorstelling komt het kunstwerk letterlijk zelf aan het woord: een koor geeft gestalte aan de zoektocht van het kunstwerk naar zijn publiek, zijn identiteit, zijn bestaansgrond. Als deze drie producties evenveel ankerpunten zijn in het nieuwe seizoen 2014-2015, dan is er daartussen alle ruimte voor die andere meerstemmigheid: die van alle andere Toneelhuismakers en de nieuwe creaties die zij voor u klaarstomen.

Ook interessante producties: